Više od deset osoba iz građevinskog sektora uhapšeno je u Turskoj nakon urušavanje hiljada zgrada u potresu koji je u ponedjeljak pogodio jug zemlje, izvijestili su lokalni mediji u subotu.
Među privedenima je poduzetnik iz pokrajine Gaziantep i jedanaest ljudi iz pokrajine Sanliurfa, navodi turska agencija DHA.
Stravično urušavanje zgrada razotkrilo je nesavjesnu gradnju i nepoštivanje zakonskih propisa u gradnji čime su stanovnici praktički izgubili izglede za preživljavanje.
Zbog toga u Turskoj ključa bijes stanovništva kako raste broj žrtava, do sada gotovo 22.000, a više od 80.000 je ranjenih.
Očekuju se nova hapšenja pošto je državni odvjetnik za regiju Diyarbakir, jednu od deset pokrajina pogođenih katastrofom, najavio u subotu da je napisano 29 uhidbenih naloga, javlja službena novinska agencija Anadolija.
Prema tom izvoru, jedan od uhapšenih je poduzetnik koji je gradio stambene zgrade u Gaziantepu, a priveden je u Istanbulu.
Državno odvjetništvo počelo je nekoliko istraga u pokrajinama pogođenima potresom kao što su Kahramanmaras u kojoj je okrug Pazarcik, gdje je bio epicentar potresa.
Tursko ministarstvo pravosuđa naredilo je državnim odvjetnicima deset pokrajina da “otvore istrage o zločinima povezanima s potresima”.
U petak je policija u zračnoj luci Istanbula privela poduzetnika iz pokrajine Hatay koji je gradio luksuznu rezidenciju Renesansa, a ona se poput kule od karata urušila na stanare.
Da li je Turska “izazivala sudbinu”? Čak 13 miliona zgrada nije u skladu sa standardima
Turska je godinama izazivala sudbinu ne sprovodeći moderne građevinske propise dok je sa druge strane dozvoljavala, u nekim slučajevima i podsticala “bum izgradnje” u trusnim područjima, rekli su stručnjaci, prenose agencije.
Nesprovođenje propisa na koje su stručnjaci za geologiju i inženjerstvo davno upozoravali, ponovo je pod lupom javnosti nakon što su dva katastrofalna zemljotresa u ponedjeljak sravnila hiljade zgrada sa zemljom i usmrtile više od 23.000 ljudi na jugoistoku Turske i sjeveru Sirije.
“Ovu je katastrofu izazvala nekvalitetna izgradnja, a ne zemljotres”, rekao je profesor planiranja za slučaj vanrednih situacija pri Univerzitetskom koledžu u Londonu David Alexander.
Opšte je poznato da su mnoga zdanja koja su zbrisala dva moćna zemljotresa bila napravljena od slabih materijala i uz korištenje loših metoda, i često nisu ispunjavala standarde koje je utvrdila vlada, rekao je predsjednik Komore arhitekata Turske Ejup Mehču.
Prema njegovim riječima, to uključuje mnoge stare zgrade, ali i one koje su podignute u skorije vrijeme, gotovo dvije decenije pošto je Turska uskladila svoje građevinske zakone sa modernim standardima.
“Zgrade u toj oblasti bilo su generalno nejake, a ne čvrste, uprkos realnoj opasnosti od zemljotresa”, dodao je Mehču.
Problem je naširoko zanemarivan, kažu eksperti i kao razlog navode to da bi suočavanje sa njim bilo skupo i nepopularno, a i zakočilo bi jedan od ključnih motora ekonomskog razvoja u zemlji.
Bez sumnje, dva uzastopna zemljotresa koja su uništila ili oštetilila barem 12.000 zdanja bila su ekstremno snažna, a uz to sa plitkim epicentrom, pri čemu se prvi dogodio u zoru što je mnogim ljudima otežalo da reaguju i pobjegnu kada su njihove zgrade počele da se tresu.
Predsjednik Turske Recep Tayyip Erdogan priznao je “manjkavosti” u odgovoru države na katastrofu, međutim, eksperti kažu da postoji planina dokaza, uključujući ruševine, koja upire prstom u brutalnu stvarnost onoga što je pravi razlog tolikog broja mrtvih zbog zemljotresa.
Iako Turska na papiru ima odgovarajuće propise o bezbjednosti gradnje, ona ih u stvarnosti rijetko primijenjuje, što objašnjava zašto se hiljade zgrada naprosto urušilo kad je žestoko ljuljanje počelo.
U zemlji koja je ispresecana geološkim rasjedima između tektonskih ploča, ljudi stalno strahuju gdje bi naredni zemljotres mogao da udari, naročito u Istanbulu, gradu sa više od 15 miliona stanovnika.
Ministar pravde Bekir Bozdag obećao je da će istražiti razlog tolike destrukcije, ali je nekoliko stručnjaka upozorilo da bi svako ozbiljnije ispitivanje uzroka slabog sprovođenja građevinskih propisa moralo da uključi beskompromisno udubljivanje u politiku predsjednika Erdogana kao i regionalnih i lokalnih zvaničnika koji su nadgledali, pa i podsticali građevinski bum koji je uticao na ekonomski rast Turske.
Neposredno pred posljednje predsjedničke i parlamentarne izbore u Turskoj 2018. godine, vlada je pokrenula sveobuhvatni program kojim se garantuje amnestija kompanija i pojedinaca odgovornih za određena kršenja građevinskih propisa. Plaćanjem kazne, prekršioci su mogli da izbjegnu podvođenje svojih građevina pod stroge zakonske uslove.
Slične amnestije su uoči izbora proglašavale i ranije vlade.
Tokom amnestije, vladina agencija za sprovođenje građevinskih propisa je priznala da više od polovine zgrada u cijeloj Turskoj – njih blizu 13 miliona – nije u skladu sa važećim standardima.