Nakon Drugog svjetskog rata, postalo je jasno da kada su se dodirnule dvije supersile, neminovna je konforntacija. Dvije supersile na bazi svojih tehničkih, ljudskih, materijalnih, prirodnih i svih drugih efektiva i potencijala bile su jednostavno predodređene da jedna drugoj personificiraju antagonizme. Tako su poslije stravičnog rata, okončanog dvijema nukelarnim bombama, svijetu predočeni po teritorijalnoj podjeli lokalni, a po ciljevima ograničeni ratovi, piše Frontologija.
U svim savremeni ratovima, vođenim od 1945. godine do danas, država Izrael za svoju međunarodnu akceptaciju vodila je četiri rata. Koliko god globalni cionizam bio ustrajan u namjeri da nakon 1948. godine stvori državu Jevrejima po njihovoj mjeri, arapski svijet bio je kategorički jasan u odgovorima na te aspiracije. U raljama naftaškog lobija arapskih zemalja, države zapadne demokratije nisu imale druge opcije osim prešutno i “ispod žita” potpomagati brzorastuću izraelsku projekt-državu. Tako su Izraelci nudili sve za konsolodaciju svoje države, od zemlje osvojene ratovima do raznih ustupaka Arapima.
U mirnodopskim vremenima, mada poznavajući prilike i konstalacije snaga kroz historiju, na Bliskom istoku nikada nije ni bilo ozbiljnog “mirnodopskog” vremena, Izrael se upinjao da omogući normalan život pridošlim izbjeglicama iz Europe. Tako je 1940. godine iz antisemtiskog grotla Europe u Palestinu došao jedan mladić sa Balkana. Mladić od oca rođenog Gračanina, a majke Sarajke živio je do svoje osme godine živio je u Sarajevu. Od ovog mladog sarajevskog Jevreja nije se puno očekivalo, iako će svojom vojničkom karijerom obilježiti nastajanje i odbranu Izreaela. Njegovo ime je David “Dado” Elazar.
David Elazaar rođen je 27.8. 1925. godine u Sarajevu. U svojoj ranoj mladosti živio je kod majke (jevr. none) na kraju Bistrika u vakufskoj ulici preko puta Akademije nauka, da bi se kasnije preselio u zgradu preko puta sarajevske katedrale sa svojim roditeljima. Obzirom da je Dadin otac Salamon bio pripadnik NOP-a, a 1933. godine umire i Dadina majka, otac odlučuje da se sa sinom preseli iz Sarajeva u Split. Da bi kasnije otac od Elazara bio raspoređen u Zagreb, a mladi Dado odlazi iz Jugoslavije u Palestinu sa 15 godina.
U Palestini se napunivši osamnaest godina pridružuje jedinici “Palmah” koju su oformili Britanci kao elitnu, udarnu židovsku jedinicu. Jedinica “Plahmah” djelovati će u ilegali sve do I. izraelsko-arapskog rata (1948-49) kada će se i Elazar boriti u borbama zauzimanja Starog grada u Jeruzalemu. U I. izraelsko- arapskom ratu Elazar će biti komandant bataljona Haportzim. Da “iver ne pada daleko od klade” dokazati će i vrijeme i okolnosti u kojima će Elazar i njegov otac brzo napredovati u dvije sasvim različite vojske. Salamon, otac Davidov biti će penzionisan u Jugoslovenskoj narodnoj armiji kao pukovnik.
U kratkom razdoblju bez rata, Dado je studirao ekonomiju i Bliskoistične studije na Hebrejskom univerzitetu u Jeruzalemu. Da bi u II. izraelsko-arapskom (1956.) ratu obnašao funkciju zamjenika generala Haima Bar-Leva komadanta 27. motorizovane oklopne brigade, kojom je zauzeo dio pojasa Gaze i izbio na Sueski kanal. Obzriom da je pokazao darovitost za rukovođenje oklopnim jedinicama postaje komadant svih oklopnih snaga izraelske vojske u periodu od 1961. do 1964. godine. Elazarova karijera bližila se svom zenitu kada je 1962. godine promaknut u čin generala.
Treći izraelsko-arapski rat (tzv. Šestodnevni) zatiče Elazara na mjestu komadanta Komandnog područja Sjever, da bi u toku tog rata za nepuna dva dana zauzeo strateški najvažiniju Golansku visoravan. Godine 1971. biva promaknut u čin general- poručnika, a godinu kasnije postaje načelnik Generalštaba oružanih snaga Izraela. Davidova karijera išla je uzlaznom putanjom uporedo sa njegovim stvarnim postignućima na terenu, ali u toku Jomkipurskog rata to neće biti slučaj.
Na Olimpijskim igrama u Minhenu 1972. godine kao odgovor na otete i ubijene atletičare (reprezentativce Izraela) Elazar je naredio udare po palestinskim bazama u Siriji i Libanonu da bi na kraju naredio operaciju “Proljeće mladosti”.
Četvrti izraelsko-arapski rat uhvatio je na spavanju IDF (Israel Defence Forces) kao i cjelokupnu državu obzirom da je rat započeo na prvi dan jevrejskog praznika Jom Kippura. Snage Sirije i Egipta u subordinaciji udarili su preko Golanske visorani i Sinajskog polutoka te u “Jomkipurskom” ratu paranoično uznemirili premijerku Goldu Meir. Možda najbolji opis ovog rata dao je Moše Dayan koji je na sastanku vojno-političkog rukovodstva rekao: “Uhvatili su nas sa donjim vešom na koljenima”. Iako su se Izraelci oporavili relativno brzo od šoka napada Sirijaca i Egipćana, neko je morao platiti cijenu bezmalo egzistenciju Izraelske države.
Agranatova komisija utvrdila je krivicu vojnog vrha za nespremnost u Jomkipuskom ratu, a krivica je pala na Davida “Dadu” Elazara, koji je na zahtjev premijerke Golde Meir podnosi ostavku na mjesto načenika Generalštaba 1974. godine. Nakon vojne službe, Elazar je do 1976. godine obnašao funkciju direktora brodogradilišta ZiM, a za života je stekao troje djece.
Davidova kćerka Hila dolazila je u Sarajevo prije nekoliko godina, a od porodice Elazarovih u Sarajevu ostalo je još nekoliko članova. I tako završava priča o sarajevskom Jevreju, Sefardu sa Bistrika koji je osvojio Sinajski poluotok i pobjedio u svim izraelsko-arapskim ratovima.
Posebna zahvala Jevrejskoj općini Sarajevo te porodici Davida “Dade” Elazara na ustupljenim podacima i materijalima.
Piše: Dean Džebić