Ne tako daleke 2010. godine, oko 190 država potpisnica UN-ove konvencije o biološkoj raznolikosti formiralo je niz strategija za ograničavanje štete koju ljudska vrsta nanodi prirodnom svijetu. Decenija od 2011. do 2020. je proglašena za UN Dekadu biodiverziteta.
Dio plana bili su Aichi ciljevi biološke raznolikosti, tačnije serija od 20 ciljeva, od ukidanja subvencija za fosilna goriva do sprječavanja gubitka staništa do rješavanja zagađenja. Svi su trebali biti ispunjeni do 2020. godine.
Ipak, kako se navodi u obeshrabrujućem novom izvještaju Ujedinjenih Nacija za Generalnu skupštinu UN, svijet je pao na ispitu jer nije postignut ni jedan cilj vezan za biodiverzitet.
Svega šest od 20 smatraju se “djelimično postignutim”, uključujući one u zaštićenim područjima i invazivnim vrstama. U godini koja je presudna za diplomatiju vezanu za prirodu i klimu, procijenjeno je da nijedan od ciljeva biodiverziteta neće biti u potpunosti ispunjen, “čime se podrivaju napori za rešavanje klimatskih promena“. Ovo je druga uzastopna decenija da vlade nisu ispunile ciljeve.
“Kompletan sistem života na zemlji je u opasnosti”, kaže Elizabet Mrema, izvršni direktor Konvencije za biodiverzitet. “I što više čovječanstvo eksploatiše prirodu na neodrživ način i podriva to što priroda pruža ljudima, time više podrivamo i naše blagostanje, bezbjednost i prosperitet”.
Procjena koju je uradio WWF početkom ovog mjeseca navodi na zaključak da je utjecaj čovjekovog djelovanja na prirodni sijvet tokom prethodnih pet decenija bio smrtonosan: od 1970, skoro 70 posto divljih životinja, ptica i riba je nestalo. Globalno, populacija divljih životinja drastično opada, zbog ljudi i njihove pretjerane potrošnje, rasta populacije i intenzivne poljoprivrede.
Jedan od glavnih ciljeva je bio da se prepolovi gubitak prirodnih staništa, i taj cilj nije ispunjen. Plastični otpad i višak proizvodnje hranljivih sastojaka nisu dovedeni do nivoa koji ne šteti funkciji ekosistema i biodiverzitetu širom svijeta, navodi se u izveštaju.
Elektronsko zagađenje je također istaknuto kao pitanje oko koga se treba zabrinuti, zbog visokih stopa potrošnje. Više od 60 posto svetskih koralnih grebena je ugroženo, posebno zbog prekomjernog ribolova i destruktivnih praksi.
“U ovom trenutku sistematski istrebljujemo sva živa bića koja nisu ljudi”, kaže En Lariguderi, izvršna sekretarka IPBES-a za AFP. Dodala je da bi globalna zdravstvena kriza trebalo da posluži kao poziv na uzbunu svetskim liderima.
Bilo je, međutim, svijetlih tačaka. Na primjer, pad stope krčenja šuma i povećana svijest o biodiverzitetu i njegovom ukupnom značaju. Posljednjih decenija od izumiranja je također spaseno čak 48 vrsta.
“Iza tih globalnih cifara stoji određen značajan napredak i to nam pokazuje da ako postavite određenu politiku, to funkcioniše.” rekao je vodeći autor izveštaja i zamjenik izvršnog sekretara Konvencije o biološkoj raznolikosti, Dejvid Kuper.
Bez obzira na to, ovaj ohrabrujući napredak ne može prikriti činjenicu da je prirodni svijet izuzetno ugrožen i da se situacija pogoršava. Nedostatak adekvatnih mjera očigledan je kada je riječ o finansiranju akcija za veći biodiverzitet; procjenjuje se na između 78 i 91 milijarde dolara godišnje. Ali ovoliki iznos je daleko ispod potrebnih stotina milijardi. A i blijedi u poređenju sa iznosom novca potrošenim na aktivnosti koje su štetne po biodiverzitet, uključujući oko 500 milijardi dolara za fosilna goriva i druge subvencije koje prouzrokuju urušavanje životne sredine.