Druga proleterska narodnooslobodilačka udarna brigada je formirana naredbom Vrhovnog štaba NOV i POJ, 1. marta 1942. godine u Čajniču.
Sastavljena je od boraca Užičkog, Čačanskog i Drugog šumadijskog partizanskog odreda. Na dan formiranja imala je četiri bataljona sa oko 1.000 boraca.
Prvi komandant brigade bio je narodni heroj Ratko Sofijanić, politički komesar narodni heroj Milinko Kušić, a partijski rukovodilac i zamenik političkog komesara Spasenija Cana Babović, također narodni heroj.
Na svom putu Druga proleterska je prešla put dug skoro 24.000 km. Kroz nju je prošlo preko 15.000 boraca iz svih dijelova Jugoslavije. Dala je 48 narodnih heroja.
Zajedno sa Prvom proleterskom odlikovana je ordenom Narodnog heroja. Ova brigada je učestvovala u mnogobrojnim bitkama.